Fonların fiyatlarının nasıl oluşuyor?

Yatırım fonunun fiyatı, portföyünde yer edinen hisse senedi, tahvil, eurobond, altın şeklinde yatırım araçlarının borsalarda oluşan fiyatları üzerinden hesaplanır. Fiyatlar borsalar kapandıktan sonra, günde bir kez olmak suretiyle hesaplanarak, ertesi iş gününde ilan edilir. Biz bu fiyatları TEFAS web sitesinden takip edebiliriz. Fona yatırım icra eden iştirakçilerin elde ettikleri getiriler de oluşan bu fiyatlar üzerinden belirlenir. Ülkemizde fon tutarları genel olarak Türk Lirası cinsinden hesaplanır.

Fon alış satılmasında hangi günün fiyatı uygulanıyor?

Bir fonun alım satım emirleri için direktif verilebilecek saatler hakkında en sıhhatli bilgiye o fonun KAP’ta yer edinen Yatırımcı Bilgi Formundan ulaşılabilir. Bu formda fon alış satışı esasları detaylı halde verilmektedir. Genel olarak bakıldığında, piyasaların açık olduğu günlerde saat 13:30’a kadar verilen fon alış satış talimatları, takip eden ilk hesaplamada bulunacak fiyat üstünden yerine getirilir. Bu konum birtakım fonlarda saat 12:00, bazılarında saat 13:15 ya da 13:00 olabilmektedir.



Bu durumu bir örnek ile izah edelim. Diyelim ki, elinizdeki fonun satış emri 13:30’a dek verildiğinde takip eden ilk hesaplamada oluşan fiyattan gerçekleştiriliyor olsun.  Siz de Pazartesi günü 13:30’a kadar  fonun satış emrini verdiniz. Emri verdiğiniz fonun portföyünde yer alan yatırım araçlarının muamele görmüş olduğu borsaların da Pazartesi günü aleni bulunduğunu varsayalım. Bu durumda bu fonun fiyatı Pazartesi akşamı hesaplanacaktır ve sizin satış emriniz hesaplanan bu fiyat üzerinden gerçekleştirilecektir. Diyelim ki, geciktiniz ve banka hesabınızdan saat 15:00’te satış emrini verdiniz. Bu durumda, eğer fonun içerisindeki menkul kıymetlerin alınıp satılmış olduğu borsalar Salı günü açık ise, o vakit emriniz Salı akşamı oluşacak fiyat üstünden gerçekleştirilir. Bu durumda, Cuma günü saat 13:30’dan sonra emir verirseniz ve Pazartesi günü de borsalar açıksa, emrinizin gerçekleşme fiyatı Pazartesi kapanıştaki fiyat olur.

Fonun portföyündeki menkul kıymetlerin muamele görmüş olduğu borsaların aleni olması dedik. Örneğin; Avrupa ve Amerika dahil birçok piyasa her sene Noel nedeniyle 24 Aralık tarihinden Ocak başına kadar kapalı olur. Dolayısıyla bu tarih aralığında portföylerinde bu piyasalarda muamele kabul eden yabancı hisse, tahvil, eurobond benzer biçimde yatırım araçlarını tutan fonlar için verilen fon alış satış emirleri, bu piyasaların açıldığı ilk işlem gününde oluşan fiyatlar üstünden hesaplanan fon fiyatından gerçekleştirilir. Özellikle yabancı pay, tahvil, eurobond, fon sepeti fonu, içinde yabancı menkul değer tutan değişken ve karma fonlara yatırım yapmış olan kişilerin, bu piyasalardaki dinlence günlerine dikkat etmeleri gerekmektedir.


Para piyasası ve kısa vadeli borçlanma araçları fonlarında ise durum farkına varır. Yatırımcıya fon katılma oranı satımı; iş günlerinde saat 18:00 ile 24:00 içinde 18:00’de belirlenen ve ertesi işgünü için ilan edilen fiyat üstünden yapılır. İş günlerinde 24:00 ile 18:00 içinde yatırımcılara fon katılma payı satışları ise o işgünü için duyuru edilen fiyat üstünden yapılır. Tatil günlerinde, tatili takip eden ilk iş günü için hesaplanan fiyat üstünden fon alış satışı yapılır.

Fon alış satış emirlerinin gerçekleşme tarihi, doğrusu paranın hesabımızdan çekilmesi yada hesabımıza yatması ne kadarlık bir vakit diliminde gerçekleşir? 

Hisse senetlerinde ve öteki yatırım araçlarında olduğu benzer biçimde fonlarda da bir valör zamanı, takas süresi vardır. Fonu alış emri verdikten sonrasında paranın hesaptan çekilip fonun alınması 1-2 gün sürmektedir. Portföyünde yabancı menkul değer tutan fonlarda bu vakit 4-5 güne kadar çıkmaktadır. Fonu satarken de aynı biçimde çoğu fonda para hesaba 1-2 gün arasında geçerken, bazı fonlarda bu vakit 4-5 güne kadar uzayabilir. Özellikle geçtiğimiz günlerde olduğu şeklinde kriz zamanlarında, kurlarda hızlı yükseliş ve düşüşlerin gerçekleştiği zamanlarda, yabancı menkul kıymet tutan fonlarda satış emri verdikten sonrasında geçen bu 4-5 günlük zaman zarfında, yatırımcılar kurdaki artış yada azalıştan zarar edebilirler. Keza, fon satışından elde edilen tutar hesaplarına geçene kadarki müddette kur riskine maruz kalabilirler.

TEFAS fon işlemlerini hangi saatler arasında yapabilirsiniz ?

Aynı gün valörlü fon işlemleri için işgünlerinde 09:30 - 13:30,

Yarım iş günlerinde 09:30 - 10:30;

İleri valörlü fon işlemleri için işgünlerinde 09:30 - 17:30,

İleri valörlü fon işlemlerinde valör atlatma saati 13:30,

Yarım iş günlerinde 09:30 - 12:00